15 marca br. rozpoczynamy konsultacje publiczne rewizji Krajowego Planu Odbudowy. To efekt prac nad przeglądem reform i inwestycji z KPO, które resort prowadził od stycznia. Zaproponowaliśmy zmiany w 11 reformach i 22 inwestycjach. Naszym celem jest, aby KPO było inwestycją na pokolenia, maksymalnie opłacalną dla polskich finansów publicznych i budżetu i żeby wesprzeć tą wielką zmianą najsłabszych – podkreśla minister funduszy i polityki regionalnej Katarzyna Pełczyńska-Nałęcz.
"Chcemy wzmacniać trzy filary rozwojowe. Pierwszy filar to polskie elektrownie wiatrowe na Bałtyku, na które mamy ponad 20 mld zł, tutaj kluczową inwestycją jest polski terminal instalacyjny w Gdańsku. Drugi filar to bezpieczeństwo żywnościowe Polaków, w którym zwiększamy pulę wsparcie o 2,5 mld zł do 15 mld zł. Trzeci filar rozwojowy to nowe Czyste Powietrze i Zielony Ład, który ma być nie dla idei i Unii Europejskiej, ale przede wszystkim dla Polek i Polaków. To oznacza, że potrzebne są środki na wsparcie najsłabszych, którzy mieszkają w starszych domach, które muszą być ocieplone. Na docieplenie domów wielorodzinnych zwiększamy pulę o 600 mln zł" - mówiła na konferencji prasowej minister funduszy i polityki regionalnej Katarzyna Pełczyńska-Nałęcz.
Minister przedstawiła zakres zmian w KPO i główne cele jego rewizji.
"Celem KPO jest przygotowanie Polski i jej gospodarki na wyzwania 2050 roku. Chodzi o zwiększenie konkurencyjności polskich firm i wyrównanie jakości życia między wielkimi miastami, dużymi miasteczkami i terenami wiejskimi. To jest plan, który ma służyć wszystkim Polakom, dlatego chcemy go jak najszerzej przekonsultować i poddać ocenie. Stąd uruchamiamy konsultacje publiczne zmian w KPO, które potrwają miesiąc" - podkreślił wiceminister funduszy i polityki regionalnej Jan Szyszko.
Główne zmiany w KPO
MFiPR proponuje objąć rewizją 11 z 55 reform (8 z części grantowej i 3 z części pożyczkowej) oraz 22 z 56 inwestycji (14 z części grantowej i 8 z części pożyczkowej KPO).
Zgodnie z projektem rewizji:
- 1 mld 113 mln euro (ok. 4,8 mld zł) przeznaczone na wsparcie rozwoju gospodarki niskoemisyjnej; z uwolnionych środków w części grantowej zostanie przeniesione do części pożyczkowej:
- 140 mln euro (ok. 600 mln zł) na termomodernizację w budynkach wielorodzinnych;
- 600 mln euro (ok. 2,5 mld zł) na budowę bezpieczeństwa żywnościowego i skracanie łańcucha dostaw produktów rolnych i spożywczych oraz rolnictwo 4.0, gdzie odbiorcami wsparcia będą indywidualni rolnicy, mali i średni przedsiębiorcy z sektora przetwórczego oraz duże centra przechowalniczo-dystrybucyjne;
- 493 mln euro (ok. 2,1 mld zł) na wyposażenie szkół/instytucji w urządzenia i infrastrukturę ICT;
- 150 mln euro przeniesionych będzie z części pożyczkowej i ze zwiększonym do 300 mln euro (ok. 1,3 mld zł) budżetem będzie przeznaczone na realizację inwestycji dotyczących opieki długoterminowej i geriatrycznej w szpitalach powiatowych.
Główne zmiany w reformach zaproponowane w rewizji
MFiPR zaproponowało w rewizji usunięcie kamienia milowego dotyczącego wprowadzenia w Polsce podatku od posiadania pojazdów związanych z emisjami, zgodne z zasadą „zanieczyszczający płaci”.
Zmiana w realizacji reformy planowania i zagospodarowania przestrzennego będzie polegać na zastąpieniu przyjęcia planów zagospodarowania przestrzennego ich przygotowaniem i opublikowaniem w Biuletynie Informacji Publicznej.
Ponadto przedstawiliśmy zmiany w opisie kamienia milowego dotyczącego wejścia w życie do końca 2024 r. ustawy, która zapewni realizację reformy systemu opieki długoterminowej w Polsce. Dotyczy to wzrostu uczestnictwa niektórych grup w rynku pracy poprzez rozwój opieki długoterminowej. Ma to być zgodne z możliwymi do realizacji rekomendacjami opracowanymi przez ekspertów Banku Światowego.
Rewizja KPO ma umożliwić skuteczną realizację reform i inwestycji w komponencie mającym na celu zwiększenie efektywności, dostępności i jakości świadczeń zdrowotnych. Zgodnie z jej planem do połowy 2024 r. wejdzie w życie akt prawny ministra zdrowia z wykazem kryteriów kwalifikowania szpitali do poszczególnych poziomów opieki onkologicznej w ramach Krajowej Sieci Onkologicznej.
Do końca 2024 r. wejdzie w życie regulacja o Krajowej Sieci Kardiologicznej.
Do połowy 2026 r. wejdzie w życie pakiet legislacyjny, który wpłynie na poprawę efektywności szpitali.
W przypadku transportu przyjaznego dla środowiska w projekcie rewizji proponujemy rozłożenie w czasie do 2030 r. zakupu autobusów zeroemisyjnych przez operatorów oraz organizatorów publicznego transportu zbiorowego w miastach powyżej 100 tys. mieszkańców.
Przesunięcia terminu realizacji reform
W rewizji proponujemy przesunięcie w czasie reform. Dotyczy to m.in.:
- poprawy sytuacji rodziców na rynku pracy poprzez zwiększenie dostępu do wysokiej jakości opieki nad dziećmi do lat trzech;
- zwiększenia cyberbezpieczeństwa systemów informacyjnych;zwiększenia efektywności, dostępności i jakości świadczeń zdrowotnych;
- stworzenia sprzyjających warunków dla rozwoju sektora leków i wyrobów medycznych;
- wzrostu wykorzystania transportu przyjaznego dla środowiska;
- zwiększenia udziału transportu zeroemisyjnego i niskoemisyjnego oraz zapobiegania problemowi negatywnego wpływu transportu na środowisko i jego ograniczenie.
Zmiany zakresu, opisu i terminu inwestycji
W projekcie rewizji są także propozycje zmiany zakresu i opisu inwestycji. Dotyczy to m.in.:
- wdrożenia reformy planowania i zagospodarowania przestrzennego;budowy infrastruktury terminalowej offshore;
- wymiany źródeł ciepła i poprawy efektywności energetycznej w budynkach mieszkalnych;rozwoju i modernizacji infrastruktury centrów opieki wysokospecjalistycznej i innych podmiotów leczniczych;przyspieszenie procesów transformacji cyfrowej ochrony zdrowia poprzez dalszy rozwój usług cyfrowych w ochronie zdrowia;
- rozwoju potencjału sektora leków i wyrobów medycznych – inwestycje związane z produkcją w Polsce substancji czynnych w składnikach leków (API);
- zero i niskoemisyjnego transportu zbiorowego, linii kolejowych, projektów intermodalnych.
Są także zmiany dotyczące wartości wskaźników inwestycji (m.in. dotyczy to wsparcia dla rolników, kultury, rozwoju badań w zakresie nauk medycznych, transportu kolejowego).
W rewizji są także propozycje przesunięcia terminu realizacji inwestycji. Chodzi o:
- wdrożenie reformy planowania i zagospodarowania przestrzennego;
- inwestycje wspierające reformę instytucji rynku pracy;
- inwestycje w neutralizację zagrożeń oraz odnowę wielkoobszarowych zdegradowanych terenów poprzemysłowych i Morza Bałtyckiego;
- rozwój potencjału sektora leków i wyrobów medycznych – inwestycji związane z produkcją w Polsce API.
Plan działań dotyczący rewizji KPO
Podstawą prawną rewizji KPO jest art. 21 ust. 1 rozporządzenia 2021/241 dotyczący możliwości zmiany decyzji wykonawczej Rady UE zatwierdzającej KPO ze względu na obiektywne okoliczności, które uniemożliwiają zrealizowanie poszczególnych kamieni milowych i wskaźników.
Konsultacje publiczne projektu rewizji potrwają miesiąc – do 15 kwietnia 2024 r.
Więcej informacji, jakie dokumenty poddajemy konsultacjom publicznym oraz formularz do zgłaszania uwag znajdziesz tutaj.
Jednocześnie 8 kwietnia br. odbędzie się wysłuchanie publiczne, w którym będzie można wyrazić opinię, uwagę czy przedstawić propozycję zmian.
18 kwietnia br. zbierze się na III posiedzeniu Komitet Monitorujący KPO, podczas którego omówiony zostanie proces konsultacji społecznych oraz przedstawione zostanie stanowisko strony rządowej do zgłoszonych w trakcie konsultacji uwag i propozycji do rewizji KPO.
Przyjęcie zmian w KPO przez Radę Ministrów planowane jest na 23 kwietnia br.
Formalne wysłanie rewizji KPO do KE nastąpi w ostatniej dekadzie kwietnia br. Zmieniona decyzja wykonawcza Rady UE, która zatwierdzi zmiany w KPO planowana jest do przyjęcia przez ECOFIN 16 lipca br.
KPO – 56 inwestycji i 55 reform
Krajowy Plan Odbudowy dla Polski to 56 inwestycji i 55 reform. Ich celem jest wzmocnienie polskiej gospodarki po pandemii COVID-19, przestawienie jej na nowe tory rozwoju oraz uczynienie bardziej odporną na wszelkie kryzysy.
Otrzymamy z KPO 59,8 mld euro (268 mld zł), w tym 25,27 mld euro (113,28 mld zł) w postaci dotacji i 34,54 mld euro (154,81 mld zł) w formie preferencyjnych pożyczek.
Zmiany zaproponowane w rewizji obejmują pięć komponentów KPO – odporność i konkurencyjność gospodarki; zielona energia i zmniejszenie energochłonności; transformacja cyfrowa; efektywność, dostępność i jakość systemu ochrony zdrowia; zielona, inteligentna mobilność. Bez zmian zostaną komponenty „Poprawa jakości instytucji i warunków realizacji Krajowego Planu Odbudowy i Zwiększania Odporności” oraz REPowerUE.
Propozycje zmian w KPO dotyczą zakresu działania ośmiu resortów – Ministerstwa Rodziny i Polityki Społecznej, Ministerstwa Cyfryzacji, Ministerstwa Rozwoju i Technologii, Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi, Ministerstwa Infrastruktury, Ministerstwa Kultury i Sztuki, Ministerstwa Klimatu i Środowiska, Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Naukowego oraz Ministerstwa Zdrowia.