Dzielimy się z ukraińskimi uchodźcami wszystkim, co mamy – mieszkaniem, jedzeniem, środkami do życia – ale również unijnym wsparciem. Rząd oraz samorządy przeznaczają na pomoc Ukraińcom niewykorzystane jeszcze fundusze. Nie byłoby to możliwe, gdyby nie specjalny mechanizm pomocowy Unii Europejskiej – CARE.
To bardzo ważne, bo trzeba pamiętać, że cele projektów i sposób wydawania środków są planowane ze znacznym wyprzedzeniem. Nikt nie przewidywał migracji ogromnej liczby uchodźców z Ukrainy do Polski, więc nie zaplanowano takiego wsparcia. Żeby można je było skutecznie realizować, potrzebne były zmiany w przepisach. Weszły one w życie 8 marca jako mechanizm CARE (Cohesion's Action for Refugees in Europe). Przepisy te dają możliwość wykorzystania już realizowanych projektów unijnych oraz niewykorzystanych jeszcze Funduszy Europejskich do wsparcia uchodźców z Ukrainy, np. wykorzystania środków z REACT-EU na 2022 r. (pierwotnie przeznaczonych na zwalczanie skutków pandemii).
Co nam daje CARE?
- Możliwość wykorzystywania Funduszy Europejskich do pokrycia całości wydatków na wcześniej nieplanowaną, a teraz niezbędną pomoc dla uciekających z Ukrainy.
- Możliwość wykorzystania Funduszy Europejskich do pokrycia wydatków, które zostały poniesione zaraz po 24 lutego, czyli zaraz po rosyjskiej inwazji.
- Uproszczenie wymogów dotyczących rozliczania i wprowadzania zmian tak, aby sprawnie sfinansować i zrealizować konieczną pomoc.
- Możliwość objęcia obywateli Ukrainy pomocą w ramach wszystkich projektów, które mają na celu integrację zawodową i społeczną – również takich, które pierwotnie kierowane były wyłącznie do polskich obywateli.
Ponadto 1 lipca Komisja Europejska przyjęła pakiet FAST-CARE, który m.in. umożliwił przeznaczenie dodatkowych środków na finansowanie pomocy również w kolejnych latach (nawet do 2027 roku) oraz włączył do udziału w pomocy Fundusz Spójności, co daje dodatkowe możliwości finansowania większych przedsięwzięć infrastrukturalnych, jeżeli zajdzie taka potrzeba. Jak wykorzystanie tych mechanizmów wygląda w praktyce?
Dzielimy się Funduszami Europejskimi
To, czego najbardziej potrzebują teraz ukraińscy uchodźcy, to wsparcie w odnalezieniu się w zupełnie dla nich nowych warunkach. Możemy im w tym pomóc właśnie dzięki CARE.
Dobrym przykładem jest choćby projekt „Lubelskie pomaga Ukrainie”. Uchodźcy, którzy zatrzymali się na Lubelszczyźnie, mogą korzystać z tłumaczy języka polskiego i ukraińskiego, prawników i psychologów, ale też mogą liczyć na pomoc w załatwianiu codziennych spraw.
Na podobne działania w województwie podlaskim dodatkowy milion złotych dostały Fundacja Vita Familiae (Centrum Integracji Społecznej „Przystań” w Łapach) oraz Fundacja Instytut Edukacji. Sfinansują one z tych środków m.in. szkolenia, kursy i staże zawodowe dla Ukraińców.
Pomoc w znalezieniu pracy, prace interwencyjne czy przyznanie jednorazowych środków na podjęcie działalności gospodarczej mogą również, dzięki CARE, zaproponować uchodźcom Powiatowe Urzędy Pracy. Jest też wiele projektów unijnych, np. dotyczących zapewnienia opieki nad dziećmi, miejsc w przedszkolach czy reintegracji społecznej i zawodowej, z których mogą już korzystać oprócz Polaków, także obywatele Ukrainy.
Projekt „Szansa” – szansą również dla uchodźców
"Po pierwszych działaniach oferujących uchodźcom wojennym z Ukrainy doraźną pomoc materialną, mieszkaniową i żywnościową, nadszedł czas na bardziej systemowe i długofalowe wsparcie" – powiedziała wiceminister funduszy i polityki regionalnej, Małgorzata Jarosińska-Jedynak.
Dobrym przykładem jest projekt „Szansa – nowe możliwości dla dorosłych”, który prowadzi Fundacja Rozwoju Systemu Edukacji. W poprzednich latach wypracowała i przetestowała ona różne modele wsparcia edukacyjnego dla osób dorosłych z niskim poziomem umiejętności podstawowych. Obecnie z rozwiązań tych skorzystają również ukraińscy uchodźcy.
"Zaplanowane w projekcie działania bazują na najlepszych rozwiązaniach i dobrych praktykach wypracowanych w ramach pierwszego naboru. Dzięki temu dysponujemy gotowym modelem dostosowanym do potrzeb tej grupy docelowej" – wskazała wiceminister.
Pomoc ta będzie realizowana dzięki przeznaczeniu dodatkowych 13 milionów zł z Funduszy Europejskich (w programie Wiedza Edukacja Rozwój) właśnie na wsparcie dorosłych obywateli Ukrainy. Otrzymają oni pomoc prawną, psychologiczną i doradczą. Oprócz nauki języka polskiego, zdobędą też wiedzę na temat tego, jak znaleźć legalne zatrudnienie oraz jak korzystać z polskich urzędów. Umiejętności te będą dużym ułatwieniem w codziennym życiu oraz pomocą w znalezieniu pracy w Polsce. Pomoc ta dostępna będzie na przełomie września i października.
Razem pomagamy skuteczniej
Skala pomocy indywidualnej, udzielanej przez Polaków uchodźcom, jest czymś absolutnie wyjątkowym. Miliony osób zaangażowały się w zapewnienie dachu nad głową i wyżywienia ukraińskim rodzinom, pomoc materialną czy wolontariat na rzecz uchodźców. W parze z tymi działaniami idą projekty realizowane przez rząd i samorządy przy wsparciu funduszy unijnych. Dzięki temu możemy pomagać większej liczbie osób i docierać z pomocą tam, gdzie naprawdę jest ona najbardziej potrzebna.