Coraz więcej firm traktuje wzornictwo przemysłowe jako ważny element tworzenia nowych produktów czy usług. Jednak dla wielu przedsiębiorców barierą utrudniającą zastosowanie takiego podejścia jest brak funduszy. Rozwiązaniem tego problemu mogą być środki unijne. O wsparciu wzornictwa w mijającej i nowej perspektywie mówiła wiceminister infrastruktury i rozwoju Iwona Wendel podczas XL Sympozjum Współczesna Gospodarka i Administracja Publiczna.
Wiceminister Wendel wzięła udział w panelu dyskusyjnym „Przedsiębiorczość, dizajn i Fundusze Europejskie”, który odbył się 17 stycznia 2015 r. w Szczyrku.
- Fundusze unijne dla firm w latach 2014-2020 będą wspierać przede wszystkim te projekty, które wpisują się w tzw. inteligentne specjalizacje. Z końcem 2014 roku Inteligentne Technologie Kreacyjne, a więc i wzornictwo, zostały wpisane na listę specjalizacji krajowych – poinformowała wiceminister Wendel. Inteligentne specjalizacje to obszary w zakresie badań, rozwoju i innowacji wyznaczone na poziomie krajowym i regionalnym, w które państwo lub dane województwo chcą intensywnie inwestować i je rozwijać. Takie wyspecjalizowanie naszego kraju oraz poszczególnych regionów ma zwiększyć konkurencyjność gospodarki. Na poziomie regionalnym przemysł kreatywny, w tym wzornictwo, jako swoją inteligentną specjalizacje wskazało 5 województw (kujawsko-pomorskie, łódzkie, małopolskie, wielkopolskie, zachodniopomorskie).
Głównym źródłem funduszy unijnych, z którego firmy i instytucje otoczenia biznesu będą mogły pozyskać środki na projekty związane z wzornictwem przemysłowym, będzie Program Inteligentny Rozwój. To wart ponad 10 mld euro pakiet działań, skupionych przede wszystkim na wsparciu prac badawczo-rozwojowych (B+R) w firmach (często we współpracy z naukowcami) i komercjalizacji ich wyników. – W Programie nie przewidujemy oddzielnej części, która poświęcona byłaby tylko i wyłącznie wzornictwu, ale wydatki na ten cel będą mogły zostać dofinansowane w różnych projektach – zapowiedziała wiceminister.
Przedsiębiorcy będą np. mogli uzyskać z PO IR dofinansowanie wydatków związanych z wzornictwem jako niezbędne uzupełnienie prowadzonych przez siebie lub we współpracy z jednostką badawczą projektów badawczo-rozwojowych. Środki z programu trafią też na tworzenie infrastruktury B+R w firmach, czyli m.in. zakup odpowiedniego sprzętu czy technologii. W takich wyspecjalizowanych działach badawczo-rozwojowych mogą być prowadzone również prace konstrukcyjno-projektowe. Ważne jest także wsparcie usług realizowanych dla firm, w tym także w zakresie wzornictwa, przez wyspecjalizowane instytucje otoczenia biznesu (np. parki naukowo-technologiczne). – Uruchomimy też tzw. bony na innowacje, które umożliwią rozwijanie kontaktów małych i średnich przedsiębiorstw z jednostkami naukowymi. Przedmiotem wsparcia będzie mógł być zakup usługi związanej z opracowaniem nowego produktu lub usługi, np. projektu wzorniczego – powiedziała wiceszefowa MIiR. W PO IR przewidziane są również środki na uzyskanie ochrony prawa własności przemysłowej poza terytorium Polski oraz realizację ochrony własności przemysłowej. Oznacza to m.in. możliwość dofinansowania kosztów zgłoszenia wynalazku, wzoru użytkowego lub przemysłowego.
PO IR nie będzie jedynym źródłem funduszy na wzornictwo przemysłowe. Takie wsparcie dostępne będzie też w programach regionalnych (różne działania, w zależności od województwa). Większość regionów zamierza kontynuować wspieranie przedsiębiorców za pomocą pożyczek czy poręczeń na preferencyjnych warunkach, z których będą mogły korzystać firmy produkcyjne czy usługowe (w tym np. firmy projektowe). W ramach programów regionalnych fundusze uzyskają także absolwenci, którzy chcą rozpocząć działalność gospodarczą, czyli również tacy, którzy chcą założyć firmę oferującą usługi w zakresie wzornictwa.
Dodatkowo, w ramach Programie Polska Wschodnia przedsiębiorcy z 5 wschodnich województw (lubelskie, podkarpackie, podlaskie, świętokrzyskie i warmińsko-mazurskie) uzyskają środki na przeprowadzenie audytu wzorniczego oraz stworzenie strategii wzorniczej, a w następnym etapie - na projektowanie wzornicze na bazie przygotowanej strategii. Efektem ma być wdrożony projekt wzorniczy, czyli wprowadzona na rynek innowacja.
Fundusze unijne na wzornictwo były też dostępne w perspektywie 2007-2013. W ramach Programu Innowacyjna Gospodarka (PO IG) skorzystał z nich m.in. Instytut Wzornictwa Przemysłowego, propagując dzięki tym środkom wiedzę na temat wzornictwa, możliwości jego wprowadzenia do przedsiębiorstwa oraz płynące z tego faktu korzyści. PO IG oferował przedsiębiorcom również bezpośrednie wsparcie na zwiększanie wykorzystania wzornictwa w swojej działalności. Na ten cel przeznaczono ponad 700 mln zł.
Wiceminister Wendel zauważyła też, że przedsiębiorcy, którzy wykorzystują wzornictwo w swojej działalności są już zazwyczaj przekonani o jego wartości dla podnoszenia konkurencyjności produktów i nie boją się ponosić wydatków na ten cel. - Rola środków UE jest szczególnie istotna w przypadku firm, które nie korzystają z wzornictwa. Duże znaczenie ma zatem wsparcie pierwszego kontaktu przedsiębiorcy z ekspertem w zakresie projektowania – podkreśliła. - Nie oczekujmy jednak, że projekty finansowane z funduszy unijnych rozwiążą wszystkie problemy związane z wykorzystaniem wzornictwa w gospodarce. Mogą one jednak przyspieszyć pewne procesy i przyczynić się do rozwoju wielu przedsiębiorstw oraz branży wzorniczej – podsumowała wiceminister.
***
Zgodnie z definicją, którą podaje na swojej stronie internetowej Instytut Wzornictwa Przemysłowego (www.iwp.com.pl), wzornictwo jest działalnością twórczą mającą na celu uzyskanie określonych cech przedmiotów, procesów, usług oraz ich relacji w całościowych cyklach istnienia życia produktów lub usług. Wzornictwo łączy kreatywność i innowacyjność, nadaje formę ideom tak, by stały się praktycznymi i atrakcyjnymi propozycjami dla użytkowników lub konsumentów.