14 marca 2018 roku miała miejsce konferencja poświęcona problematyce prowadzenia polityki rozwoju na obszarach metropolitalnych i pozametropolitalnych.
Zmiany w podziale klasyfikacji terytorialnej NUTS 2
Konferencja Rozwój obszarów metropolitalnych i pozametropolitalnych. Problemy i wyzwania w polityce spójności po roku 2020. została zorganizowana we współpracy Ministerstwa Inwestycji i Rozwoju, Urzędu Marszałkowskiego Województwa Mazowieckiego oraz Głównego Urzędu Statystycznego. Wydarzenie otworzył Pan Paweł Chorąży, Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Inwestycji i Rozwoju, Marszałek Województwa Mazowieckiego, Pan Adam Struzik oraz Pan Dominik Rozkrut prezes GUS. W spotkaniu w roli prelegentów wzięli udział: Pani Carole Mancel-Blanchard z Komisji Europejskiej oraz przedstawiciele Irlandii, Węgier, Litwy oraz Wielkiej Brytanii. Państwa te, podobnie jak Polska, z dniem 1 stycznia 2018 zmieniły podział klasyfikacji terytorialnej na poziomie NUTS 2.
Głównym celem konferencji było przedyskutowanie kwestii tworzenia trafnych interwencji publicznych, w tym w szczególności w kontekście przyszłości realizacji polityki spójności. Uczestnicy konferencji zgodzili się, że niezwykle ważne będzie oparcie procesu tworzenia tej polityki po roku 2020 o dane statystyczne odzwierciedlające rzeczywisty rozwój krajów i regionów. Przedstawiciele państw członkowskich UE uczestniczący w spotkaniu wskazywali, iż był to jeden z głównych powodów, dla których zdecydowali się dokonać zmian w podziale klasyfikacji terytorialnej.
Wydzielenie regionów metropolitalnych
Modyfikacje te dotyczyły przede wszystkim regionów metropolitalnych. Obszary takie charakteryzują się bardzo dużą dynamiką wzrostu oraz mocnym zróżnicowaniem poziomu rozwoju względem otoczenia. W Polsce zmiana została dokonana w województwie mazowieckim, z którego wydzielono metropolię warszawską. Obecnie województwo mazowieckie należy do najbardziej zróżnicowanych wewnętrznie województw w Polsce. Skala nierówności w kontekście poziomu rozwoju społeczno-gospodarczego przejawia się m.in. zróżnicowaniem PKB na mieszkańca w województwie, sytuując poszczególne jednostki terytorialne w odmiennych kontekstach rozwojowych.
Wartość PKB na mieszkańca w nowym regionie warszawskim stołecznym w roku 2015 stanowiła już 148% średniej unijnej (dla porównania w roku 2004 było to niecałe 106%). Natomiast dla obszaru mazowieckiego regionalnego było to około 60% średniej unijnej w roku 2015, a w roku 2004 - 40%. Z drugiej strony region w swoim starym kształcie przekraczał zdecydowanie określone przez KE wielkości dla obszarów tego typu. Potencjał ludnościowy i ekonomiczny Mazowsza przed zmianą lokował to województwo na liście dziesięciu najbardziej ludnych i najsilniejszych gospodarczo regionów UE.
Doświadczenia innych państw członkowskich
Z podobnymi problemami borykały się także inne Państwa Członkowskie, które zdecydowały się na dokonanie modyfikacji tego typu. Od stycznia 2018 roku obok Warszawy w Unii Europejskiej wydzielono jako obszary typu NUTS 2 także następujące stolice: miasto Dublin (Irlandia), miasto Budapeszt (Węgry) i miasto Wilno (Litwa). Natomiast w Wielkiej Brytanii w styczniu 2018 zmieniono klasyfikację na poziomie NUTS 2 w Szkocji, wyodrębniając ze względu na różnice strukturalne w gospodarkach regionów nową jednostkę - Southern Scotland. W trakcie dyskusji podczas konferencji poruszano także kwestie instrumentów wsparcia obszarów metropolitalnych i pozametropolitalnych w ramach polityki spójności oraz skutków rewizji NUTS w Polsce, Irlandii, Litwie i na Węgrzech, przede wszystkim w kontekście kształtowania priorytetów interwencji 2021-2027.
Zachęcamy do zapoznania się z prezentacjami:
- Mazovia’s new statistical division: Causes and conditions - Marszałek Województwa Mazowieckiego A. Struzik (PDF 2 MB)
- The role of cohesion policy in the development of metropolitan and non-metropolitan areas - C. Mancel-Blanchard (PDF 2 MB)
- GDP in Mazovia. Conclusions and recommendations for regional policy of the voivodship - T. Brodzicki (PDF 1 MB)