Nawet 1 miliard złotych z funduszy unijnych na wsparcie domów pomocy społecznej (DPS) i innych instytucji opiekuńczych mogą przeznaczyć marszałkowie województw. Wytyczne ministra funduszy i polityki regionalnej w tej sprawie obowiązują od tygodnia. Część województw uruchomiło już ponad 125 milionów złotych. Inne przygotowują podobne projekty. Pomoc jest elementem Funduszowego Pakietu Antywirusowego, który powstał w Ministerstwie Funduszy i Polityki Regionalnej.
Osoby korzystające z usług DPS i innych instytucji całodobowego pobytu (na przykład w domach dziecka czy domach seniora), są szczególnie narażone na zarażenie COVID-19. Przebywają w większych skupiskach, często są w grupie ryzyka ze względu na wiek lub choroby współistniejące. W trudnej sytuacji jest też personel tych instytucji.
" Pamiętamy o nich, dlatego w Ministerstwie Funduszy i Polityki Regionalnej powstał program kompleksowego wsparcia mieszkańców i pracowników instytucji opieki. Propozycje rozwiązań, możliwych do finansowania z Europejskiego Funduszu Społecznego, przekazaliśmy marszałkom województw w formie rekomendacji " - mówi minister funduszy i polityki regionalnej Małgorzata Jarosińska-Jedynak.
Co zawierają rekomendacje
Rekomendacje ministra funduszy i polityki regionalnej umożliwiają regionom uruchomienie ponad 1 miliarda złotych z funduszy unijnych na działania adresowane do domów pomocy społecznej i innych instytucji opieki w związku z pandemią. Są to fundusze, które nie zostały jeszcze wykorzystane przez marszałków województw na działania związane ze świadczeniem usług społecznych. Oprócz tego marszałkowie mogą przesuwać fundusze z innych celów.
Za te pieniądze kupią między innymi środki ochrony indywidualnej, sprzęt do dezynfekcji, będą mogli też sfinansować tymczasowe lub stałe przeniesienie osób z dużych instytucji do miejsc o mniejszym zagrożeniu epidemicznym, na przykład do mieszkań wspomaganych, chronionych, środowiskowych domów samopomocy, warsztatów terapii zajęciowej, czy szkół specjalnych, a także dodatkowych miejsc odbywania kwarantanny. Są także pieniądze na finansowanie wynagrodzeń lub dodatków do wynagrodzeń pracowników ale także na tak podstawowe potrzeby, jak zapewnienie wyżywienia.
Nie ma zamkniętego katalogu działań, które można sfinansować – założenie jest takie, że pieniądze mają być kierowane na walkę ze skutkami COVID-19. Wsparcie ma być elastyczne, to znaczy dostosowane do potrzeb na aktualnym etapie rozwoju epidemii. Będą je wdrażać Regionalne Ośrodki Polityki Społecznej.
"Są one najlepiej umocowane w systemie pomocy społecznej i będą udzielać wsparcia dla poszczególnych instytucji opiekuńczych. Chcemy by procedury były, jak najprostsze, a wsparcie możliwie szybko trafiało do odbiorców" - zaznaczyła szefowa resortu funduszy i polityki regionalnej.
Szybki odzew regionów
Pieniądze dla DPS-ów pochodzą z regionalnych programów operacyjnych, czyli puli funduszy unijnych, którymi zarządzają marszałkowie województw.
"Od wydania rekomendacji minął tydzień, a w kilku województwach już startuje wsparcie, warte łącznie 125 milionów złotych" - informuje minister jarosińska-jedynak".
Dla przykładu – województwo śląskie rozpoczyna realizację projektu pn. „Śląskie Pomaga”, z budżetem ponad 13 milionów złotych. Skierowany jest on do podmiotów prowadzących placówki opieki całodobowej dla osób starszych i niepełnosprawnych funkcjonujące w systemie pomocy społecznej oraz ochrony zdrowia. Zakres projektu obejmuje m.in. zakup środków ochrony indywidualnej oraz dezynfekcyjnych, sprzętu niezbędnego do zapewnienia bezpieczeństwa pracowników i osób przebywających w placówkach oraz dodatkowe finansowanie wynagrodzeń.
Województwo kujawsko-pomorskie uruchomiło pakiet wsparcia systemu usług społecznych o wartości 41 milionów złotych, w tym 35 milionów złotych z funduszy unijnych. Planowany jest między innymi zakup środków ochrony osobistej dla ponad 11 tysięcy osób (2,7 miliona sztuk rękawiczek jednorazowych, 2 miliony masek jednorazowych i 50 tysięcy kombinezonów ochronnych oraz ponad 200 tysięcy litrów płynów dezynfekcyjnych) i dodatkowe wynagrodzenie dla blisko 5 tysięcy osób bezpośrednio zaangażowanych w opiekę nad osobami starszymi w ich domach oraz domach pomocy społecznej i zakładach pielęgnacyjno-opiekuńczych w całym regionie. Województwo planuje także zakup 10 tysięcy testów w kierunku Covid-19. Dodatkowo planowane jest przygotowanie 250 miejsc w ośrodkach, do których przenoszone będą osoby starsze, które nie będą mogły liczyć na pomoc w miejscach zamieszkania, a także pensjonariusze zakładów opiekuńczych i podopieczni schronisk dla bezdomnych. Rolę takich ośrodków pełnić będą sanatoria należące do samorządu województwa.
Z kolei województwo zachodniopomorskie zwiększyło o ponad 14 milionów złotych wartość dwóch projektów pozakonkursowych realizowanych w programie regionalnym. Regionalny Ośrodek Polityki Społecznej zaplanował m.in.: zakup środków ochrony osobistej dla osób prowadzących usługi społeczne w takich instytucjach, jak DPS czy placówki opiekuńczo-wychowawcze, wsparcie w zakresie sprawowania opieki nad osobami zależnymi i zagrożonymi ubóstwem i wykluczeniem społecznym, mobilne pogotowie opiekuńcze dla osób dotkniętych COVID-19, wymagających opieki i zabezpieczenia potrzeb życiowych/społecznych, wykorzystanie mieszkań wytchnieniowych dla organizacji turnusów wytchnieniowych/opiekuńczych w sytuacji, gdy opiekunowie osób zależnych są poddawani kwarantannie lub zachorują na COVID-19.
Województwo warmińsko-mazurskie planuje przeznaczyć od 10 do 16 milionów złotych dla Regionalnego Ośrodka Polityki Społecznej w Olsztynie na różne przedsięwzięcia dla pracowników i podopiecznych instytucji zajmujących się opieką nad osobami zależnymi, w celu powstrzymania rozprzestrzeniania COVID.
To tylko wybrane przykłady, inne regiony również przygotowują podobne projekty.
Specokoliczności wymagają specdziałań
Wdrażanie takiego i wielu innych rodzajów wsparcia z pewnością ułatwi ustawa o szczególnych rozwiązaniach wspierających realizację programów operacyjnych w związku z wystąpieniem COVID-19 w 2020 r. Przygotowana w ekspresowym tempie przez Ministerstwo Funduszy i Polityki Regionalnej została w piątek podpisana przez Prezydenta i opublikowana w Dzienniku Ustaw. Obowiązuje od 18 kwietnia br. z mocą od 1 lutego 2020 r.
"Specustawa funduszowa uzupełnia i wzmacnia rządową Tarczę Antykryzysową. Cele są dwa. Po pierwsze, zwiększamy elastyczność dla realizujących projekty, którzy będą mogli dokończyć je bez strat finansowych, nawet jeśli z powodu pandemii nie osiągną wcześniej założonych efektów. Krótko mówiąc – zero obciążeń, same ułatwienia. Po drugie, będziemy swobodniej przesuwać dostępne fundusze na zwalczanie koronawirusa i ograniczanie jego niepożądanych skutków dla gospodarki. Do dyspozycji jest jeszcze około 30-40 miliardów złotych" - przypomina minister jarosińska-jedynak.